Description
Χωρίς ο άνθρωπος να είναι το κέντρο του Σύμπαντος, είναι το επίκεντρο της ανθρωπιστικής Ηθικής. Αυτό σημαίνει ότι, ναι μεν θεοποιείται, αλλά παραμένει «το μέτρο όλων των πραγμάτων». Οι αποφάσεις του, δηλαδή οι κρίσεις του, οι αντιλήψεις του, τα διανοήματά του γενικά, παίρνουν νόημα μόνο σε σχέση με την ύπαρξή του και πηγάζουν από τις απαιτήσεις της μοναδικότητας της ύπαρξής του. Τίποτα, επομένως, δεν έχει περισσότερη αξιοπρέπεια από την ανθρώπινη ύπαρξη.
Αγαθό στην ανθρωπιστική ηθική είναι η επικύρωση της ζωής, το ξεδίπλωμα των ανθρώπινων δυνάμεων. Αρετή είναι η ευθύνη μας απέναντι στην ύπαρξή μας. Κακία είναι η ανευθυνότητα του ατόμου απέναντι στον εαυτό του. Το κακό αποτελεί το σακάτεμα των δυνάμεών μας. Να, η πρώτη αρχή μιας αντικειμενικής ανθρωπιστικής ηθικής. Ηθικό είναι το ξεδίπλωμα των δυνάμεων του ανθρώπου σύμφωνα με τους νόμους της φύσης του. Η αρετή, επομένως, ταυτίζεται με την επιδίωξη των υποχρεώσεων της ύπαρξης προς τον εαυτό της, ενώ η κακία με τον αυτοακρωτηριασμό.
Ο εγωισμός και το ατομικό συμφέρον δε γίνονται σκοπός της συμπεριφοράς του ανθρώπου; Η κακία του ανθρώπου μονάχα με το φόβο των κυρώσεων δεν μπορεί να καμφθεί; Η απόλαυση, για την οποία μιλάτε τόσο, δεν είναι ενάντια στην ηθική ή τουλάχιστον άσχετη μ’ αυτήν; Πού είναι η συνείδηση στην ανθρωπιστική ηθική; Στο κάτω - κάτω αυτή κάνει τον άνθρωπο να ενεργεί ενάρετα. Δεν ακούσαμε τίποτα και για την πίστη. Η πίστη, όμως, δεν είναι απαραίτητο θεμέλιο της ηθικής συμπεριφοράς; Για να μπορέσουμε ν’ απαντήσουμε σ’ αυτά τα ερωτήματα, θα αναλύσουμε στα κεφάλαια τον ανθρώπινο χαρακτήρα και τους προσανατολισμούς του, όσον αφορά ειδικά τη χρησιμοποίηση των δυνάμεών του για την προάσπιση των ουσιαστικών συμφερόντων του.
Χρειάζεται θάρρος για να είναι κανείς κερδισμένος στον ηθικό χώρο - όχι με την έννοια να «ξεχωρίζει» από τους άλλους με την αρετή του ή να είναι πάντα στην κορυφή των κοινωνικών «πρέπει» - αλλά κερδισμένος με την έννοια ότι ανταποκρίνεται σωστά στη ζωή.
Ο άνθρωπος που πορεύεται προς την αυτοσυγκρότηση είναι υπεύθυνος για ό,τι σκέφτεται και πιστεύει. Αναπτύσσει ένα ηθικό σύστημα ζωής. Επεξεργάζεται ανεπηρέαστα και αντικειμενικά τις περιβαλλοντικές πληροφορίες. Επιπλέον είναι γοητευτικά κοινωνικός κι ευαίσθητος στις συγκινήσεις, στην τρυφερότητα και τον πόνο. Ο ηθικός άνθρωπος παλεύει για να δημιουργήσει ένα περιβάλλον όπου όλοι οι άνθρωποι θα είναι ηθικοί. Χαίρεται τις επιτυχίες των άλλων χωρίς φθόνο και απολαμβάνει τις δικές του χωρίς καμιά ψεύτικη μετριοφροσύνη. Κινούμενος μέσα στα πλαίσια ενός ρεαλιστικού χρόνου, εργάζεται για να κάνει τον κόσμο καλύτερο, διατηρώντας την αυθεντικότητά του κι εκτιμώντας τη μοναδικότητα των συνανθρώπων του.
Στην πραγματικότητα, ο άνθρωπος υπάρχει στο παρόν. Το να προσπαθήσει κάποιος να ζήσει στο «πότε» του μέλλοντος ή στο «τότε» του παρελθόντος είναι κάτι το φτιαχτό γιατί προϋποθέτει αποκοπή του εγώ από την πραγματικότητα. Το παρελθόν έχει νόημα στο βαθμό που φωτίζει το παρόν, και το μέλλον στο βαθμό που εμπλουτίζει και δίνει νόημα στο παρόν. Το να ζούμε στο άμεσο παρόν απαιτεί ψηλό βαθμό συνειδητοποίησης του εγώ σαν ενεργητικής οντότητας. Η αυτοματοποίηση είναι εμπόδιο της συναίσθησης του άμεσου παρόντος. Μια ρουτινιάρικη δουλειά, μια ζωή άδεια, αντίθετη μ’ όσα ονειρευτήκαμε, μας κάνει να αισθανόμαστε τον εαυτό μας αμέτοχο, παρασυρμένο σ’ ένα μονότονο και βαρετό αργοκύλισμα του χρόνου, που υψώνει έναν τοίχο ανάμεσα σ’ εμάς και το παρόν.
